Glavobolja i hiropraktika

          Uzroci glavobolja mogu biti različiti. Retko je telesno oboljenje koje nije praćeno glavoboljom: od povišene telesne temperature i nazeba, preko bolesti zuba, oka, nosnih sinusa, pa sve do intrakranijalnih vaskularnih i ne vaskularnih procesa. Treba dodati i upotrebu i/ili prekid korišćenja supstanci, kao i psihijatrijska oboljenja. Na kraju, najinteresantnije za manuelnu terapiju, uzrok glavobolja mogu biti ne adekvatni biomehanički odnosi struktura lokomotornog aparata u vratu (zglobovi, ligamenti, mišići, krvni sudovi, nervi). 

          Za određivanje uzroka hroničnih glavobolja, primenjuje se širok spektar dijagnostičkih procedura kroz više lekarskih specijalnosti. Kada se utvrdi da glavobolje potiču od problema vezanih za vratni deo kičmenog stuba (degenerativne promene, diskartroza, cervikalni sindrom, itd.) manuelni tretman kakav se primenjuje u hiropraktici i drugim oblastima manuelne medicine je indikovan. Dakle, uz poštovanje kontraindikacija može se započeti sa „nameštanjem“ pršljenova, balansiranjem ligamenata, „podešavanjem“ mišića i tetiva i modifikovanjem fascije. Glavobolja poreklom iz vratne kičme je obično lokalizovana u potiljku i širi se u predeo oko ušiju, očiju ili u čeonu regiju.

          Zašto se javljaju glavobolje pri disfunkcijama vratnog dela kičme? Kada su narušeni biomehanički odnosi, najčešće, potiljačne kosti i prvog vratnog pršljena – atlasa, zatim atlasa i aksisa (drugi vratni pršljen) i aksisa i trećeg vratnog pršljena, dolazi do pritiska na okolne nerve i krvne sudove. Prva tri pršljena svojim nefunkcionalnim položajima pritiskaju nervne korenove (C1 – C3) koji ulaze u sastav tzv. velikog i malog okcipitalnog nerva. Ovi nervi se nalaze u potkožnom i mišićnom tkivu potiljka. Veliki broj napetih mišića u potiljačnoj regiji, takođe, mogu pritiskati pomenute nerve na putu njihovog prostiranja. Pored spazma mišića, iritaciju nerava vrši njihova upala, kao i upala pripoja ligamenata i tetiva.  

          Osim prva tri pršljena, obično postoji i izmeštanje gornjih grudnih pršljenova (T2 – T4), kao i prva četiri rebra. Naravno, ovo ne mora da bude definitivna funkcionalna dijagnoza, budući da, kao što je u prethodnim člancima opisano, disfunkcije udaljenih segmenata mogu izazvati disfunkcije aktuelnih tretiranih segmenata. S toga, treba testirati funkcionalne blokove donjih segmenata kičmenog stuba, karlice, grudnog koša i/ili donjih ekstremiteta. Pod segmentima se podrazuimevaju ne samo kosti i zglobovi već i okolno mišićno i vezivno tkivo.

          Učestalo mišljenje da hiropraktika podrazumeva isključivo nagle bezbolne trzaje, male amplitude i velike brzine (HVLA) radi korigovanja „izmeštenih“ pršljenova, a naročito u vratu, ne može biti dalje od istine. Pogotovo kada su pored  glavobolje prisutne vrtoglavice, mučnina, zujanje u ušima, poželjne su takozvane meke tehnike bez promene položaja glave i vrata. U ovim slučajevima, pacijent relaksirano leži na terapeutskom stolu dok terapeut obavlja tretman. Položaji su ležeći na leđima, boku ili stomaku, sa glavom i vratom koji su fiksni bez pokreta. Položaji zavise od odabrane tehnike i/ili subjektivnog osećaja pacijenta, odnosno položaji su takvi da ne provociraju simptome.

          U tretmanu je bitno, najpre, otkloniti/umanjiti mišićnu tenziju, pre svega u potiljačnom predelu vrata (tzv subokcipitalni mišići), zatim tenziju ostalih mišića vrata kao i drugih mišića koji svojim restrikcijama remete biomehaniku celokupnog kičmenog stuba. Uporedo sa modifikovanjem mišićne tenzije, vrši se i manuelno remodeliranje fascije i drugog vezivnog tkiva duž kičmenog stuba i/ili grudnog koša. Tek na kraju se prelazi na uspostavljanje optimalnih funkcionalnih odnosa između zglobova koje čine pršljenovi, rebra i druge kosti.

          Ne treba naglašavati da tehnike trebaju da budu apsolutno bezbedne i bezbolne i da se sa svakim provociranjem simptoma terapija treba prekinuti ili se pravi drugačiji plan tretmana sa modifikovanim i/ili drugim tehnikama. Jedan tretman je obično dovoljan za otklanjanje ili ublažavanje simptoma ako su u pitanju lakši funkcionalni blokovi kičmenog stuba. Ako postoje restrikcije i  na udaljenim segmentima, koji remete funkcionalnost vratnog dela kičmenog stuba, treba očekivati i do tri terapije.